Juryleden, hebben in hun opleiding geleerd objectief te kijken en dan pas te oordelen. Maar wat is objectiviteit? Wanneer ben je als ‘rechter’ helemaal blanco en daardoor in staat optimaal te presteren? Het antwoord is snel gegeven: nooit! Een menselijk brein kun je nu eenmaal niet helemaal wissen. Onze ‘harde schijf’ laat zich niet op ‘nul’ zetten.
HBO-studente Hester Slegt, (zelf enthousiast amazone) heeft zich voor haar afstuderen aan de hogeschool van Hall Larenstein (Wageningen) gebogen over de vraag of ‘Dressuur beoordelingen worden beïnvloed door stemmingen en andere factoren’. Het antwoord op de vraag is ‘ja’. Naast menselijke emoties spelen ook ervaring en het eigen ruiterniveau een grote rol in de beoordeling van dressuurproeven. Hieronder vind je de bevindingen van Hester en haar mentor Dr. Inga Wolframm.
Dressuur beoordelingen
Worden jury’s beïnvloed door stemmingen en andere factoren? In de afgelopen jaren is de dressuursport menigmaal in de media besproken vanwege inconsequente beoordelingen. Huidige dressuurjuryleden lijken moeilijkheden te hebben met het objectief jureren van dressuuroefeningen. De evaluaties en scores die gegeven worden zijn vaak moeilijk te begrijpen door ruiters, trainers en het publiek. Hierdoor zijn de scores die gegeven worden door juryleden tijdens dressuurwedstrijden tegenwoordig onderwerp van de dag.
Onderzoeken tonen aan dat beslissingen maken zwaar en vermoeiend is. In een notendop, als een jury vermoeid begint te raken kan dit leiden tot vermindering van zelfcontrole. Wanneer een jury een paard-ruitercombinatie ziet die niet zijn voorkeur heeft (om welke reden dan ook) zou men in de verleiding kunnen komen deze combinatie een lagere score te geve. En vice versa, als een jury zich fit en energiek voelt, wordt het jureren als minder zwaar en moeilijk ervaren wat leidt tot de waarschijnlijk meer objectieve jury’s omdat deze meer zelfcontrole hebben.
Dit gezegd hebbende is er geen twijfel over het vermoeden dat dressuurjuryleden beïnvloed worden door verschillende vooroordelen en factoren. Stemmingen bijvoorbeeld, nerveus, bang, boos, moe of juist levendig, krachtig, vol energie… iedereen heeft ze. Deze stemmingen kunnen waarschijnlijk ook bepalen hoe mensen reageren en omgaan met verschillende situaties- en wellicht nog belangrijker: hebben deze stemmingen ook echt een invloed op het maken van beslissingen?
Verschillen in rassen
Een ander onderwerp welke vaak tot discussie leidt op dressuurwedstrijden zijn de verschillende rassen van de deelnemende paarden. Een van de meest voorkomende discussies gaat over waarschijnlijke vooroordelen over het populaire Friese paardenras. Veel ruiters zijn er van overtuigd dat jury’s oefeningen uitgevoerd door een Fries paard kritischer beoordelen dan oefeningen uitgevoerd door een paard-ruitercombinatie met een ander -‘algemener’ – ras zoals bijvoorbeeld een KWPN gefokt paard. Zou dit waar kunnen zijn?
Om hier antwoord op te kunnen geven heb ik een onderzoek uitgevoerd in opdracht van Inga Wolframm (hoofddocent, Equine Department VHL & Praktijksportpsycholoog VSPN) met als doel het onderzoeken van: a) het effect van stemmingen van jury’s op het beoordelen van verschillende oefeningen tijdens een basis dressuurproef, b) de effecten van jureer ervaringen en rij-ervaringen van jury’s op het beoordelen van een Fries paard en een KWPN paard, en c) of er een verschil in score is voor het Friese paard en het KWPN paard.
70 juryleden, aangesloten zijn bij de KNHS en FNRS, hebben de ‘Profile of Mood States’ enquête, die stemmingen weergeeft, ingevuld. Daarna zijn er tien videoclips beoordeeld waarop basis dressuuroefeningen uitgevoerd werden. De uitkomsten van dit onderzoek leiden tot de conclusies dat een aantal stemmingen dressuur beoordelingen beïnvloeden, namelijk depressie, boosheid en vitaliteit. Ten tweede beïnvloedt het aantal jaar jureerervaring het beoordelen van het Friese ras: hoe langer iemand jureert, hoe hoger de score voor het Friese ras. Daarnaast beïnvloedt het eigen rijniveau van de jury het beoordelen van het KWPN ras. Dit resultaat geeft aan dat hoe hoger een jury rijdt, hoe lager de score voor het KWPN ras. Tot slot is er een significant verschil gevonden in de score voor het KWPN paard en de score voor het Friese paard, waarbij het Friese paard kritischer wordt beoordeeld.
Transparant en objectief jureersysteem
Aanbevelingen voor eventueel vervolgonderzoek zijn: a) het ontwikkelen van een transparant en objectief jureersysteem, b) jury’s zouden een sociaal-cognitief onderzoek kunnen ondergaan waarin duidelijk wordt ‘waarom men jureert zoals men jureert’, c) een implementatie in de toekomst zou kunnen zijn dat jury’s vervangen worden door computers. Zo worden eventuele vooroordelen en externe factoren uitgesloten.
Bron: KNHS/Hester Slegt, juli 2013